Эсен Усубалиев Эски аянтта жайгашкан Лениндин эстелиги боюнча пикирин билдирди

Эсен Усубалиев, Турдакун Усубалиевдин небереси, Бишкектеги Эски аянтта жайгашкан Лениндин эстелиги боюнча пикирин билдирди.

"Евразиялык Социология жана Аналитика Борборуна" берген маегинде ал, СССР ыдырагандан кийин Борбор Азияда "тарыхый адилеттүүлүктү" калыбына келтирүү аракети уланып жатканын белгиледи.

"Бул аракеттер саясий жагдайларга жараша курч мүнөзгө ээ болуп, кээде улутчулдук мүнөздө да көрүнүп келген. Кыргызстан бул багытта коңшу өлкөлөргө жана КМШнын башка мамлекеттерине салыштырмалуу бир кыйла нейтралдуу позицияны карманып келген. Советтик өткөнгө каршы күрөш эч качан ашкере мүнөзгө ээ болгон эмес жана советтик доордогу маданий эстеликтерге каршы багытталган эмес. Ошол эле учурда коомдо советтик өткөн доорду кайрадан баалоо жараяндары дайыма болуп келген," — деп баса белгиледи Усубалиев.

Анын айтымында, тарыхый өткөндү кайрадан баалоо жараяны көп учурда чет элдик мамлекеттердин каржылоосу менен жүргүзүлүп, "тарыхый адилеттүүлүктү изилдөө" гранттары аркылуу демилгеленген. "Жаш муун советтик доордун жетишкендиктери тууралуу дээрлик эч нерсе билбейт же аны репрессиялар, атылуулар жана Экинчи дүйнөлүк согуштагы адам курмандыктарынын контекстинде гана кабыл алат," — деп кошумчалады ал.

Советтик өткөндү сактоо маданий эстеликтер аркылуу мүмкүн болгон.

Кыргызстанда Улуу Ата Мекендик согуш менен байланышкан эстеликтерди жок кылуу учурлары катталган эмес. "Мамлекетте согуштун символдоруна жана анын тарыхый маанисине карата коомдук көз карашты өзгөртүүгө ачык аракеттер жасалган жок. Бул Евразия мейкиндигинин биримдигин жана жалпы тарыхый-маданий негиздерди сактоо үчүн маанилүү көрсөткүч болуп саналат," — деп белгиледи ал.

Эсен Усубалиевдин пикиринде, "советтик өткөндөн арылуу" аракети 2025-жылдын 14-январында болгон, анда Жогорку Кеңештин вице-спикери Нурбек Сыдыгалиев Бишкектеги Эски аянтта жайгашкан Лениндин эстелигин алып, анын ордуна Турдакун Усубалиевдин эстелигин орнотууну сунуштаган.

"Бул тарыхый контекстте абсурд көрүнүш катары кабыл алынып, нааразычылык жаратты. Турдакун Усубалиевдин өзү Лениндин эстелигин сактоону жактап, анын Эски аянтка көчүрүлүшүнө салым кошкон. Коомдук талкууларда социалдык тармактардагы пикирлердин көбү эстеликти сактоо керектигин белгиледи. Эл анын өлкө жана эл тарыхындагы ордун баалап жатат. Кыргызстан Борбор Азиядагы башка мамлекеттер сыяктуу эле өткөндү кайра карап чыгуу аракеттерине дуушар болот. Бирок Евразиянын күчү — биздин өткөндү эскерүүдө жана сактоодо. Бул бизге жаңы келечекти куруу үчүн дем берет," — деп жыйынтыктады Усубалиев.

Эске салсак, Жогорку Кеңештин вице-спикери Нурбек Сыдыгалиев Лениндин эстелигин алып салып, анын ордуна Турдакун Усубалиевге арналган эстелик коюуну сунуштаган. Бирок, президенттин басма сөз катчысы Дайыр Орунбеков мындай демилгени четке кагып, эстеликти жылдыруу пландары жок экенин билдирди.

"Ал ордунда калат, эч ким аны бузбайт жана алмаштырбайт. Беймазалануунун кереги жок," — деп баса белгиледи Орунбеков.